تقریبا همین دو هفته پیش بود که داشتم با اپلکیشن دیوار دنبال آگهی خانه میگشتم. بلافاصله پس از ورود به دیوار چشمم به آگهی طراحی وب‌سایت خورد و چون برایم جالب بود آگهی را باز کردم و اطلاعاتش را خواندم. صرفاً جهت کنجکاوی از بخش چت دیوار وارد شدم و از آگهی دهنده سوال پرسیدم که " یه سایت فروشگاهی حدود امکانات دیجی کالا هزینش چقدر میشه؟ " همینطور منتظر جواب بودم که به ذهنم آمد تا آگهی‌های دیگر را جستجو کنم و ببینم موارد دیگری هم هست یا نه. که در نتیجه به آگهی‌های زیادی برخوردم و تصمیم گرفتم همین سوال را از آگهی‌های دیگر هم بپرسم.

 به نتایج خوبی رسیدم و تجربه‌های خوبی از این به اصطلاح طراحان وب به دست آوردم که با شما به صورت موردی به اشتراک می‌گذارم.

آگهی اول را بررسی می‌کنیم:

در این آگهی که سوال مورد نظر را پرسیدم بعد از چند دقیقه جواب دادند و همانطور که در تصویر زیر می‌بینید اعلام کردند که حدود 1 میلیون 600 هزار تومان هزینه راه اندازی می باشد.

برایم جالب بود طراحی وجود دارد که این همه وقت بگذارد و با این قیمت یک وب‌سایت کامل فروشگاهی ارائه بدهد.

برای همین از ایشان پرسیدم با چه زبان برنامه‌نویسی؟

یا با سیستم مدیریت محتوای آماده؟

که گفت با CMS  آماده و با سیستم مدیریت محتوای وردپرس

خب اجازه بدهید در مورد این آگهی توضیحاتی بدهم:

اول اینکه وردپرس چیست؟ شاید بعضی از عزیزانی که این مقاله را میخوانند از این سیستم مدیریت محتوا(Content Management System) اطلاعی ندارند.

وردپرس (WordPress) یک نرم‌افزار اوپن سورس و رایگان است که توسط آن می‌توانید وب‌سایت راه اندازی کنید.

این سرویس با زبان PHP ارائه شده و از طریق آن می‌توان وب‌سایت‌هایی از قبیل فروشگاهی، شرکتی، شخصی و ... طراحی کرد.

در واقع این سیستم یک کنترل پنل آماده به شما ارائه میدهد و می‌توانید با انتخاب قالب مورد نظر وب‌سایتتان را راه‌اندازی کنید.

حال چند مورد از ایرادات این سیستم مدیریت محتوای آماده را شرح می‌دهم:

1. ضعف وردپرس از نقطه نظر توسعه‌دهندگان ، مشکلات امنیتی آن است. البته با توجه به اوپن سورس بودن وردپرس هر لحظه امکان به‌روز رسانی و پیشرفت دارد اما باید طراحان اینگونه وب‌سایت‌ها هر لحظه آماده باشند و مواظب باشند که حمله‌ای روی وب‌سایت رخ ندهد. در واقع دائما از نظر امنیتی و اطلاعات امنیتی در سطح مطلوب باشند.
2. یکی دیگر از ضعف‌های وردپرس کامل و جامع نبودن آن است. بنابراین برای رفع نقص‌ها باید افزونه‌هایی را بر روی این سیستم نصب کرد تا بتوانید کارایی لازم را بدست بیاورید.
3. وردپرس بر مبنای PHP نوشته شده است. این موضوع، برخی از توسعه‌دهنگان را ناراضی می‌کند. زیرا برای سرعت بخشیدن به کارشان، باید به سرعت PHP را بیاموزند.
4.  ساخت یک وب‌سایت وسیع که دارای تعداد زیادی امکانات پیچیده است با وردپرس خیلی سخت خواهد بود.
5.  گاهی اوقات وردپرس میتواند بیش از حد سنگین و کند عمل کند.

خب شاید با مطالعه این موارد متوجه شده باشید که چرا دوست عزیزمان مبلغ  1 میلیون و 600 هزارتومان هزینه نوشته‌اند. دلیل اصلی همین استفاده از وردپرس هست که کار را برای عده‌ای آسان کرده و یک وب‌سایت آماده با قالب‌های آماده و تکراری برای مشتریان آماده میکنند و حتی ممکن است چند ساعت هم روی ایجاد آن وب‌سایت کار نکنند.

در واقع اینگونه افراد هیچ نوع خدمات پشتیبانی به شما ارائه نخواهند داد و در اکثر موارد هر مشکلی که ایجاد شود به سختی اقدام به رفع آن می‌کنند. هیچ تعهدی هم نخواهند داشت چون مطمئناً قراردادی مابین شما و اینگونه افراد منعقد نمی‌شود.

آگهی دوم را باهم بررسی می‌کنیم:

از ایشان همان سوال را پرسیدم و انتظار چنین جوابی را نداشتم:

امکانات حدود دیجی کالا؟؟

یعنی هوش مصنوعی داشته باشه؟

8 تا سرور داشته باشه؟

خب اول از همه باید توجه داشت که دیجی کالا یک وب‌سایت فروشگاهی قدرتمند است و شکی وجود ندارد که جزو بهترین‌های کشور می باشد. اما یک طراح وب‌سایت لزومی ندارد با این سوال اینگونه تعجب کند. آیا واقعا کسی به دنبال 8 سرور است؟ آیا به دنبال هوش مصنوعی است؟

فرض کنیم جواب این سوالات مثبت است و من به دنبال 8 سرور و هوش مصنوعی هستم اما تحلیل دقیق‌تر این است: اگر کسی دنبال اینگونه امکانات پیشرفته باشد چرا باید در وب‌سایت‌های آگهی  به دنبال این امکانات بگردد؟ با اطمینان کامل عرض می‌کنم کسی که در اینگونه وب‌سایت‌ها آگهی می‌زند توان طراحی وب‌سایتی مانند دیجی‌کالا را نخواهد داشت.

خب بحث بعدی با مورد دوم  در مورد قیمت فروشگاه بود که 1 میلیون و 500 هزار تا 4 میلیون و 500 هزار تومان اعلام شد.

به نظر شما این تفاوت قیمت 3 میلیونی به چه دلیلی است؟

احتمالا تفاوت قیمت 3 میلیونی در اضافه کردن چند افزونه مورد نیاز بدون هیچ زحمتی است و قیمت بالاتر‍ هم می‌رود. البته خاطر نشان می‌کنم که اگر همان وب‌سایت یک و نیم میلیونی را هم سفارش دهید کافی است و خودتان میتوانید تغییرات لازم را اعمال کنید و حتی استفاده مورد نظرتان را نیز داشته باشید. که پیشنهاد من کلا منفی هست

در تصویر دوم خودشان بیان کردند که در موارد یک و نیم تا چهار و نیم میلیونی، سیستم مدیریت محتوای آماده استفاده میکنند.

اما به دنبال توضیحاتشان اشاره کردند که با ASP 15 میلیون و با PHP 50 میلیون تومان و با کدنویسی اختصاصی

اولاً : معمولا افراد یا حتی شرکت‌ها محصول یا وب‎‌سایتی که ارائه می‌کنند با یک زبان برنامه‌نویسی انجام می‌دهند. سخت خواهد بود که یک فرد با دو زبان برنامه‌نویسی بصورت مسلط کار کند و فردی که برای هر دو زبان قیمت می‌دهد ممکن است با دو زبان آشنایی نداشته باشه و  به احتمال زیاد، کد‌نویسی دوم را خودش انجام نخواهد داد.

ثانیاً : دو زبان اختلاف قیمت فاحشی داشت. تقریباً بیش از 3 برابر. چرا؟

آیا asp زبان ضعیفی است؟

آیا کارهایی که با زبان php می‌شود انجام داد با  asp مقدور نیست؟

به شخصه نمیدانم چرا در این حد تفاوت در نظر گرفته‌اند ولی این نکته را عرض کنم که ASP.NET که نسخه  .NET Core  آن جزو پیشرفته‌ترین‌های مایکروسافت است هیچگونه کمبودی ندارد و هر روز بهتر نیز می‌شود و با اطمینان می‌توان گفت که امنیت بسیار بالایی هم دارد. به هر حال این دوست عزیز، سیاست قیمت‌گذاری خودشان را دارند و چنین قیمت‌گذاری‌هایی در کل دنیای برنامه‌نویسی وجود ندارد.

بررسی آگهی سوم

ایشان هم قیمتی دادند که از قیمت مشخص است با سیستم مدیریت محتوای آماده انجام می‌دهند اما باز جهت اطمینان پرسیدم :

پاسخ : 1 میلیون و 800 هزارتومان

اعلام کردند که با وردپرس بهمراه ووکامرس

در مورد وردپرس که در اوایل این مقاله توضیحاتی دادم، اما ووکامرس چیست؟

افزونه‌ای رایگان برای طراحی فروشگاه اینترنتی در وردپرس وجود دارد به نام ووکامرس. این افزونه تمام امکانات فروشگاهی را ارائه می‌دهد. حال خودتان در نظر بگیرید با نصب یک افزونه که چند دقیقه طول نمی‌کشد یک فروشگاه آماده خواهید داشت.

در عنوان آگهی بیان کردند که "طراحی وب سایت و اپلیکیشن " . من هم کنجکاو شدم ببینم اگر یک برنامه اندرویدی هم برای فروشگاهم بخواهم چقدر هزینه دارد، که قیمت 1 میلیون و 700 هزار تومان را ذکر کردند.

دوستان اندروید کار میدانند که طراحی یک اپلیکیشن زمان بر است و با این قیمت کسی حاضر به طراحی نخواهد بود.

این دوست عزیز آدرس یک وب‌سایت و لینک اپلیکیشن آن را برایم فرستادند.

که برای حفظ اطلاعات شخصی در اینجا بیان نمی‌کنم. اما باید این را عرض کنم وب‌سایت ر بررسی کردم که با وردپرس طراحی شده بود و هیچ گونه جذابیتی در وب‌سایت نمی‌دیدم. حتی در فوتر هر وب‌سایت با درج یک امضای متنی و لینک کردن آن به وب‌سایتی دیگر (توسعه‌دهنده آن) بیان می‌شود که طراح و توسعه‌دهنده  این وب‌سایت چه کسی یا چه شرکتی می باشد. که در این وب‌سایت امضای توسعه‌دهنده  وجود نداشت. همچنین این وب سایت نشان نماد الکترونیک نداشت و پرداخت از طریق وب‌سایت واسط پرداخت بود (نام وب‌سایت واسط پرداخت را هم به دلایل حفظ حریم خصوصی کسب‌وکار محفوظ نگه داشتم) که بنده به هیچ عنوان به چنین وب‌سایت‌هایی اعتماد نمی‌کنم و متعاقباً خرید هم نمی‌کنم.

سپس اپلیکیشن را دانلود و نصب کردم. یک برنامه فروشگاهی در مورد همان وب‌سایت بود که این اپلیکیشن هم با افزونه ووکامرس قابل تهیه است. حتی یک جستجوی ساده انجام دادم و متوجه شدم که با مبلغ 239 هزار تومان قابل خرید است و می‌توانید با وب‌سایت خود لینک داده و استفاده کنید.

تنها امکانات این اپلکیشن دسته‌بندی، محصولات، و سبد خرید و نهایی کردن خرید بود که در انتهای کار پرداخت این اپلیکیشن هم با وب‌سایت پرداخت واسط بود.

بررسی آگهی چهارم

در دیوار چند مورد از این نوع آگهی‌ها وجود داشتند که بنده یکی از آنها را اینجا به نمایش می‌گذارم.

در اینگونه آگهی ها همیشه طرف مقابل شخصی منفرد بود و هر سوالی می‌پرسیدم یک شماره موبایل ارائه می‌دادند تا آنها تماس بگیرم. معمولا برای اکثر افراد مهم است که مجری پروژه حتما یک شرکت معتبر باشد و یک تلفن ثابت ارائه دهد تا پاسخگو باشد. اما در این آگهی‌ها به ندرت شماره ثابت یا مشخصات شرکت (شخص حقوقی و ثبت شده) مشاهده کردم و اکثرا تک نفر بودند.

بررسی آگهی پنجم

سوال ثابت اما جواب متفاوت

سفارش برای فردا، با دامنه و هاست و پشتیبانی 5 ساله فقط 600 هزارتومان

خب بیایید یک حساب سر انگشتی انجام دهیم :

اگر سرور اشتراکی با مشخصات  10 گیگابایت ترافیک ماهیانه، پردازشگر ۲ هسته‌ای ،  ۱ گیگابایت RAM  و 10 بازدید در هر لحظه داشته باشیم حدود قیمت 130 هزارتومان خواهد بود.

اگر دامنه  .com خریداری کنیم حدود 140 هزارتومان و دامنه .ir حدود 16 هزارتومان می‌باشد.

توجه: قیمت‌ها برای سال 1398 می باشد.

خب 270 هزارتومان هزینه دامنه و هاست می باشد. آگهی‌دهنده چطور با 330 هزارتومان باقی‌مانده یک فروشگاه اینترنتی و پشتیبانی 5 ساله ارائه میده؟ دقت کنید: 5 سال آزگار پشتیبانی!

جواب کاملا مشخص هست: سیستم مدیریت محتوای آماده، قالب آماده، قالب‌های کپی و صرف چند ساعت وقت برای راه‌اندازی و عدم ارائه پشتیبانی پس از یک ماه.

نکته بعدی این است که در مورد پنجم قیمت امروز 600 هزارتومان اعلام می‌شود و خاطر نشان می‌کنند که در روز بعد 1 میلیون 450 هزار تومان خواهد بود. چرا 850 هزارتومان اختلاف قیمت در یک روز وجود دارد؟ البته افراد یا شرکت‌هایی اقدام به پیشنهاد اینگونه تخفیفات می‌کنند. اما در مورد این آگهی خیلی متفاوت عمل شده است و قیمت بیش از نصف کم می‌شود. آن هم دقیقاً روزی که بنده قیمت پرسیده‌ام. چقدر جذاب و لذت بخش است، نه؟

البته در تعامل با درج‌کننده آگهی‌ها نکات زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفت. مثلا این فرد چقدر از امکانات یک فروشگاه اینترنتی را برای کارفرما فعال می‌کند؟ نحوه پرداخت اینترنتی چگونه خواهد بود؟ اگر ماژولی (یک ارگان از سیستم) را بخواهید به سیستم فروشگاهی شما اضافه کنند چقدر هزینه برآورد خواهند کرد؟ سیستم پیاده‌سازی شده چقدر امن است؟ تا چه حد ترافیک می‌توان روانه وب‌سایت مورد نظر کرد؟ و ...

بررسی آگهی ششم

پاسخ آگهی‌دهنده در وهله اول این سوال بود که " market place باشد و فروشنده‌های دیگری هم بتوانند محصولات خودشان را در فروشگاه درج کرده و به فروش برسانند؟"

نکته اساسی در رابطه با این سوال این است که این فرد وجه تمایز سیستم فروشگاهی دیجی‌کالا را در مارکت پلیس بودن آن می داند.

هزینه هر دو مورد را پرسیدم و جواب ایشان این بود:

بدون مارکت پلیس 5 میلیون و 500 هزار تومان

و با مارکت پلیس 7 میلیون و 100 هزار تومان

و همچنین در ادامه بیان کردند که با PHP و با OPENCART راه‌اندازی می‌شود.

OPENCART چیست؟ اوپن‌کارت (OpenCart) یک سیستم مدیریت محتوای تجارت الکترونیک و متن باز (Open-Source) می‌باشد. در واقع یک سیستم مدیریت محتوای فروشگاهی است.

و باز هم یک سیستم مدیریت آماده با قالب‌های آماده.

همچنین در مورد سئو (SEO) هم پرسیدم و پاسخ مورد نظرشان در تصویر گویا بوده و در این مورد می‌توان گفت که پاسخ منطقی بود. (چه عجب!)

هزینه سئو را 500 الی 700 هزارتومان اعلام کردند که به صورت ماهانه می‌باشد و زمان اجرا  2 تا 6 ماه. از من سوال کردند که زمینه کاری‌تان چیست و بنده هم به عنوان مثال گفتم سیسمونی و ادامه دادند که "ما یک تم عالی برای فروشگاه خریداری کردیم از سایت خارجی که بسیار مناسب برای سیسمونی هست."

پس نکته اول قالب آماده با زبان خارجی که قرار است به فارسی ترجمه شود.

سوال دیگری که برایم پیش آمد این بود که هزینه یک وب‌سایت شرکتی چقدر است؟ و مخاطب عزیزمان یک وب سایت آماده شرکتی را 500 هزار تومان قیمت گذاری کردند.

سوال بعدی هزینه پشتیبانی بود :

پاسخ: "سال اول رایگان و بعد از یک سال حدود 250 هزار تومان"

یعنی سالانه 3 میلیون تومان!

عرف قیمت‌گذاری برای پشتیبانی وب‌سایت در شرکت‌های نرم‌افزاری معمولا 25 الی 35 درصد مبلغ کل قرارداد می باشد و سال‌های بعد نسبت به تورم اعلامی توسط دولت محاسبه می‌شود. حال این شرکت بر چه اساسی یک سایت 500 هزارتومانی را با 3 میلیون تومان پشتیبانی سالانه ارائه می‌کند؟

بررسی آگهی هفتم

در این مورد آگهی‌دهنده سوال پرسیدند: " هدفتون از ایجاد وب‌سایت چیه؟ بودجه شما چقدره؟"

خب از سوال بنده مشخص است که فروشگاه اینترنتی مد نظر است. یعنی فروش تعدادی محصول از طریق اینترنت.

در رابطه با سوال بعد که "بودجتون چقدره؟" اینطور به نظر می‌رسد که اگر من اعلام کنم 100 میلیون تومان، آگهی‌دهنده وب‌سایت مدنظر را 30 میلیون اعلام می‌کند؟ یا اگر بگویم دو میلیون بودجه دارم ، یک میلیون تومان برآورد می‌کند؟

در این موارد نباید بودجه خودتان را به طراح وب اعلام کنید و اجازه دهید سوالات را بپرسند و شما جواب دهید تا قیمت و هزینه طراحی مشخص شود.

سوال بعدی این بود "چند دسته محصول دارید؟ و حدود تعداد محصولات چقدره؟"

بنده هم تعداد اعلام کردم تا ببینم هدفشان از این سوال چیست.

توجه داشته باشید وقتی یک وب‌سایت فروشگاهی طراحی می‌شود دارای تعدادی دسته‌بندی و محصول می‌باشد. ممکن است اوایل کار، در وب‌سایت فروشگاهی خود 5 دسته‌بندی داشته باشید و بعد از چند ماه بخواهید این دسته‌بندی ها به 20 مورد برسد. قاعدتاً تعداد محصول هم افزایش پیدا می‌کند. بنابراین یک وب‌سایت باید به گونه‌ای طراحی شود که صاحب کسب‌وکار اختیار عمل داشته باشد و هر چقدر دسته و محصول که نیاز باشد بتواند اضافه کند. این مورد که سیستم مدیریت دسته‌بندی و محصولات نام دارد اساسی‌ترین بخش از یک فروشگاه اینترنتی است.

احتمالا آگهی‌دهنده با استفاده از وردپرس، فروشگاهی را ارائه می‌دهد که محدود است و بعدها با درخواست مشتری هزینه‌ای برای ارتقا این فروشگاه دریافت می‌کند.

 

همچنین زمانی که در مورد نمونه کار رو سوال کردم، ایشان دو آدرس فرستادند و اشاره کردند که با لپ‌تاپ چک شود!

این دو آدرس را بررسی کردم متوجه شدم دو قالب آماده، مشابه و  تستی هستند که روی یک دامنه با آدرس مختلف بارگذاری شده‌اند.

توجه داشته باشید زمانی که از شرکت مقابل نمونه کار درخواست می‌کنید، باید نمونه‌کارها آنلاین و در حال استفاده باشند. البته مواردی پیش می‌آید که پیمانکار به شما آدرس وب‌سایت مشتری خود را ارائه می‌دهد و با مراجعه به آن می‌بینید که محتوا هنوز کامل نیست و عبارات و اخبار و متن‌های معرفی بصورت تستی وارد شده‌اند. ممکن است واقعا این وب‌سایت طی قراردادی توسط این افراد برای یک مشتری واقعی اجرا شده باشد. اما یک شرکت «معتبر» توسعه وب، وب‌سایت نیمه‌کاره را به عنوان نمونه کار معرفی نمی‌کند.

مواردی که بررسی شد تنها گوشه ناچیزی از آنچه در حال رخ دادن است، می‌باشد. تک تک این موارد بررسی شد تا به جمع‌بندی زیر دست پیدا کنیم :

1. هر ارزان بودنی بی‌دلیل نیست، تقریبا می‌توان گفت شرکت معتبر هیچ‌وقت با چنین قیمت‌هایی یک وب‌سایت فروشگاهی یا هر وب‌سایت دیگری را طراحی نمی‌کند، دلیل اصلی هم این است که وقتی وب‌سایتی طراحی شود باید پشتیبانی و درخواست‌های شما را بی‌وقفه اجرا کند.

2. این گونه آگهی‌ها را معمولا اشخاص حقیقی(و نه حقوقی) درج می‌کنند و با قیمت‌های ارزان و بی‌پایه و اساس برای‌تان وب‌سایتی آماده می‌کنند که اکثراً بعد از مدتی استفاده، آن را کنار می‌گذارید.

3. تمام آگهی‌هایی که بررسی کردیم از سیستم مدیریت محتوای آماده استفاده می‌کردند و آن‌چنان زحمت و زمان و هزینه‌ای برای‌شان ندارد، بنابراین با قیمت‌های پایین فقط سعی در «جذب» مشتری‌ دارند.

4. بنده آگهی‌هایی را که به عنوان نمونه کار معرفی کرده بودند بررسی کردم که و مشاهده کردم که همه آنها با وردپرس تهیه شده بود. البته جای تعجبی هم نداشت و بدیهی بود.

5. سئو نکته مهمی است و مزیت رقابتی در وب‌سایت محسوب می‌شود. هیچکدام از وب‌سایت‌های نمونه‌ کار دارای حداقل استانداردهای سئو نبودند و مدعیان انجام سئو، حتی وب‌سایت خودشان استاندارد نبود. چه رسد به نمونه کارهایشان.

6. هیچکدام از نمونه کارهای فروشگاه‌ی نماد اعتماد الکترونیک نداشتند. مسلماً برای دریافت درگاه مستقیم بانکی ، این نماد مورد نیاز است و یک شرکت معتبر توسعه وب ، قطعا به مشتری خود توصیه می‌کند که اقدام به دریافت نماد کند.

7. طراحی وب‌سایت با زبان‌های برنامه‌نویسی موجود برای مثال ASP.NET و PHP نیاز به دانش چندین ساله دارد. یک برنامه‌نویس واقعی، فرد متخصص محسوب می‌شود و در بازار کار چنین فردی توان، زمان و علم خود را به مبالغی مانند یک میلیون تومان نمی‌فروشد.

نکته1: استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوا الزاماً دلیلی بر ضعف وب‌سایت نیست. در صورتی که از این سیستم به درستی و آگاهانه استفاده شود ممکن است نتیجه بسیار بهتری هم بدست آورید.

نکته2: استفاده از قالب آماده یک ضعف محسوب نمی‌شود اما هر قالب آماده‌ای ایراداتی دارد از قبیل حجم بالا و کندی عملکرد. این ایرادات و ضعف‌ها ممکن است به وجهه برندتان آسیب برساند. همچنین ممکن است باعث بروز اختلالاتی در عملکرد وب‌سایت شود یا به نحوی مورد سوء استفاده‌های مالی و معنوی شود.

نکته3: برای آگاهی از این که یک وب‌سایت با چه زبان برنامه‌نویسی یا چه سیستم مدیریت محتوایی طراحی شده است، میتوانید با افزونه wappalyzer در فایرفاکس بررسی کنید.

آخرین توصیه‌ها:

• برای داشتن یک وب‌سایت با شرکت‌های معتبر مذاکره کنید.

• همه جوانب را بررسی کنید.

• آینده وب‌سایت را در نظر بگیرید.

• نحوه پشتیبانی را به دقت بررسی کنید.

• امکانات وب‌سایت‌های مشابه دیگر را بررسی کنید و پس از تهیه لیستی از مواردی که نیاز دارید با مجری پروژه وارد مذاکره شوید.

• نمونه‌کارهای هر شرکت را به دقت بررسی کنید و حتی سعی کنید با کارفرمای هر نمونه کار تماس حاصل کنید و از رضایت آنها نیز باخبر شوید.

• در صورت آگاهی نداشتن در مورد وب‌سایت، از یک فرد مورد اطمینان کمک بخواهید. حتی می‌توانید از نظام صنفی رایانه‌ای کشور درخواست استخدام یک مشاور را داشته باشید تا بصورت موردی و ساعتی در خدمتتان باشد. مسلماً هزینه مشاور در مقابل هزینه  از دست رفته در یک معامله اشتباه، بسیار کم خواهد بود.

• عجله نکنید و با حوصله کارتان را پیش ببرید.

امیدواریم با تهیه این مقاله، گامی در آسایش و تعالی کسب‌وکارتان برداشته باشیم.

منبع: وب مهراز